Yük bankaları sadece rezistif olabileceği gibi hem rezistif hem kapasitif yüklerde içerebilir. Yük bankaları yük kaynağına bağlanarak elektriksel gücü aktif ve reaktif olarak tüketen cihazlardır.
Örneğin bir jeneratörün yüklenme testlerinin Cosφ:0,8’de yapılması gerekiyorsa, yük bankası bu şartı sağlamak için kW gücünde rezistif ve kVAr gücünde endüktif yükler içerir.
Farklı uygulamalara sahip farklı tipte yük bankası vardır. Yaygın olarak kullanılan dört tip direnç, endüktif, kapasitif ve elektronik yük bankasıdır.
Yük bankaları ayrıca test gerilimi olarak da Tek faz ya da 3 faz AC, ya da DC yük bankaları olarak imal edilebilir. AC uygulamalar, daha çok jeneratör, UPS ve regülatör gibi cihazlar, DC uygulamalar ise kaynak makinaları, bazı alternatörler ve akü deşarj gibi cihazlara göre üretilir.
Fiziksel olarak ise yük bankaları, tesisin içinde veya dışında kullanım durumuna göre dahili ve harici olarak ikiye ayrılır. Dış ortam sıcaklıklarından dolayu harici uygulamalar için yapılacak olan yük bankalarında cebri soğutma sistemi için ayrı bir Mühendislik tecrübesi ve tasarım gerekir. Diğer taraftan yük bankaları sabit ya da hareketli olarak da ikiye ayrılır. Güçler yüksek ve bir fabrikanın test alanında kullanılacak ise yük bankasının sabit olarak yapılması uygundur. Daha küçük güçler içinse yük bankaları taşınabilir portatif yapıda olabilir. Ayrıca 200–300 kW’a kadar ki güçlerde üretilecek yük bankaları treyler üzerine (römorklu ) monte edilebilir.
Yük bankaları jeneratör ve yükleme testleri, enerji üretim tesislerinde kullanıldıgı gibi maden sahaları, veri merkezleri, UPS sistemleri, invertörler ve telekomünikasyon cihazlarının besleme sistemlerinin testinde de kullanılır.
Yük bankalarında kritik nokta yük bankası devredeyken akım ve güç değerinin sabit kalması ve bu durumun sürdürülebilir olmasıdır.
Yük bankalarının kumanda paneli de çeşitlilikler arz eder. Genellikle yük bankasının üzerinde ya da yakınında bulunan kumanda panelinin üzerindeki butonlar vasıtasıyla yükler manuel olarak devreye alınıp çıkarılır. Burada butonlar ilgili yüke ait kontaktörü çektirir. Ayrıca her yük kademesi için ve ayrıca tüm yük kademeleri için termik manyetik şalterler kullanılır. Değerler AC de bir analizör vasıtasıyla okunur ve gerektiğinde bu bilgiler RS-485 ya da RS-232 bağlantısıyla bilgisayara taşınabilir.
İstenildiğinde yükler bir operatör bilgisayarı vasıtasıyla yakından ya da uzaktan bir bilgisayar ara yüzü vasıtasıyla otomatik olarak devreye alınabilir.
Bazı uygulamalarda otomatik yük bankaları kullanılır. Burada amaç jeneratörlerin belirlenmiş bir gücün altında boşta çalışmasını engellemektir. Bu durumda yükler bir PLC sistemiyle en düşük yük değeri önceden siteme girilmiş olarak, otomatik bir şekilde devreye girer ya da çıkar.
Ülkemizde maalesef yük bankası gerekli değeri görememekte ve hafife alınmaktadır. Oysa yük bankalarının tasarımı birçok etkene göre yapılır. Bazı firmalar kendi imkanlarıyla tedarik ettikleri rezistanslarla bir test yükü oluşturmaya çalışırlar. Yük bankası tedarik etmek isteyen firmaların aşağıdaki kriterlere mutlaka dikkat etmesi gerekir.
Direnç Malzemesi
Her tip malzemeden direnç yük bankasında kullanılamaz. Burada kritik nokta yük bankası devredeyken akım ve dolayısıyla güç değerinin sabit olarak kalması ve bu durumu saatlerce sürdürebilmesidir. Burda direnç malzemesinin önemi ortaya çıkmaktadır. Yüklerin değeride ısınmayla birlikte artacaktır.Böylece devreye alınan güçte düşecektir. UPOWER markalı yük bankalarında güç değeri muhafaza edilir, güç düşmesi olmaz.
Soğutma
Teorik olarak güç akım ve gerilime bağlı olsa da, sıcaklık ve hacimde çok önemli iki bileşendir. bağlı olduğunu söyler. Oysa güç, bu iki değişkenden ziyade hacim ve sıcaklığa bağlıdır. 1 kW gücünde bir direnç çok küçük olabileceği gibi çok büyük boyutlarda da olabilir. Fazla ısınmanın önüne geçebilmek için yüklerin boyutlarını küçük tutmak gerekir. Ayrıca cebri soğutmada çok önemlidir ve yük bankalarının soğutulmasında kullanılan fanın kalitesinin yanında direncin de fiziksel olarak soğutmaya elverişli seçilmesi gerekir.
Güvenlik
Yük bankalarında aşırı ısınmaya karşı termik şalterlerin bulunması ve fanın düzenli çalışması ve bunu sağlayacak hava akış kontrolünü devam ettirecek sistemin olması güvenlik önlemlerinin başında gelir. Müşterilerin fiyattan ziyade buna önem verecek firmalarla çalışması önemlidir.Sadece yük bankası yapmak değil, uzun ömürlü ve kullanışlı yük bankası yapmakta önemlidir. Bununla birlikte garanti ve servis hizmeti de sağlanmalıdır.
Teknik Özellikler
- Yüksek sıcaklıklarda kullanıma uygun dayanıklı tasarım,
- Korozyona dayanıklı boya ve özel kabin tasarımı ya da ISO konteyner,
- Sistemdeki diğer yük bankaları ile entegre çalışabilme,
- Remote kontrol system ( Yük kademe ve veri izleme ), UPOWER yük bankaları kablolu ya da kablosuz olarak uzaktan da kontrol edilebilmektedir.
- Rezistif yük bankası 36 kV’a kadar,
- Paslanmaz çelik malzemeden dirençler,
- Analizör değerleri (Voltmetre, Ampermetre, cosø, Frekans değeri )
- Opsiyonel LCD monitor,
- RS232/RS485 haberleşme modülü,
- Opsiyonel römorklu yük bankası tasarımı.
SORULAR:
1- Yük Bankası nerede kullanılır ?
Generatör ve yükleme testlerinde, enerji üretim tesislerince, maden ve askeri sahalarda, very (data) merkezlerinde, Telekomünikasyon cihazlarının besleme sistemlerinin testinde, UPS sistemlerinde ve invertörler’de kullanılır.
2- Rezistif yük bankası nedir?
Rezistif yük bankası en yaygın olarak kullanılan yük bankası tipidir. Hem jeneratörün hem de ana taşıyıcının yükünü kanıtlar. Yani yük bankası tarafından jeneartöre uygulanan her KW yük için, jeneratör tarafında ana taşıyıcıya eşit miktarda yük uygulanır.